Παράγοντες που επηρεάζουν τη συνεργασία του παιδιού και έχουν σχέση με τον οδοντίατρο, οδοντιατρείο, περιβάλλον

Παράγοντες που επηρεάζουν τη συνεργασία του παιδιού και έχουν σχέση με
τον οδοντίατρο, οδοντιατρείο, περιβάλλον
Factors that influence child cooperation with the pediatric dentist and releate with dentist,dental office.

Η Παιδοδοντιατρική βασίζεται στην ικανότητα του οδοντιάτρου και του προσωπικού του ιατρείου (οδοντιατρική ομάδα)

1) στο  να εκπαιδεύσει τους νεαρούς ασθενείς και

2) να τους θεραπεύσει

Με μακροπρόθεσμο στόχο να τα παιδιά να αποκτούν θετικές οδοντιατρικές εμπειρίες και να προάγουν τη στοματική υγιεινή σε όλη τους τη ζωή . Η κατανόηση του μηχανισμού φόβου και άγχους στα παιδιά από τον επεμβαίνοντα είναι απαραίτητη για να χτιστεί μια αληθινή σχέση εμπιστοσύνης.

Χωρίς αυτή δεν μπορεί να γίνει η απευαισθητοποίηση που θα τους επιτρέψει να δεχτούν τα ωφέλη της οδοντιατρικής θεραπείας και θα τα οδηγήσει στον φαύλο κύκλο της αποφυγής της.Όπως αναφέρθηκε στις διαλέξεις της ψυχολογικής ανάπτυξης του παιδιού η επίσκεψη στο οδοντιατρείο είναι μία πρωτόγνωρη εμπειρία η οποία ενδέχεται να προκαλέσει κάποιου λογικού βαθμού ανησυχία διότι πράγματι ο χώρος απαρτίζεται από στρεσσογόνα ερεθίσματα

•      Ξένο περιβάλλον

•      Ενήλικες με ποδιές

•      Περίεργοι ήχοι( τροχός ή άλλο παιδί)

•      Περίεργες οσμές

•      Αποχωρισμός από γονείς

•      Ξάπλωμα σε καρέκλα

•      Ενόχληση, πόνος

Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ της θεραπείας ενός ενήλικα και ενός παιδιού είναι ότι με το παιδί έχεις να αναπτύξεις δύο σχέσεις ,εκτός από την σχέση με τον ασθενή(παιδί) έχεις να κατακτήσεις και την σχέση  με τους γονείς . η σχέση αυτή είναι γνωστή στους χώρους της παιδοοδοντιατρικής ως pediatric dentistry treatment triangle.

                                                     

 

Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω διάγραμμα που αναφέρεται από την Gunilla Klingberg και αφορά όλους τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την κραταιή σχέση εμπιστοσύνης αλλά και το ολοκληρωμένο θεραπευτικό αποτέλεσμα που θέλει να πετύχει ο οδοντίατρος.

Αιτιολογία φόβου στα παιδιά

Α) προσωπικοί παράγοντες

•      Ηλικία

•      Γενικευμένος φόβος, ανησυχία

•      Ιδιοσυγκρασία

•      Άλλα προβλήματα (νευρωτικές παθήσεις, προβλήματα συγκέντρωσης)

Β) εξωτερικοί παράγοντες

            Άγχος , φόβος γονέων

•      Κοινωνική κατάσταση της οικογένειας, μετανάστευση.

•      Ρόλος του παιδιού στην οικογένεια

Γ) οδοντιατρικοί παράγοντες

•      Πόνος

•      Οδοντιατρική ομάδα

 

Πιο αναλυτικά σχετικά με τους προσωπικούς παράγοντες είναι γνωστό ότι τα παιδιά μικρότερης ηλικίας φοβούνται να αποχωριστούν τη μητέρα τους και αντιδρούν στις ξένες φιγούρες ανθρώπων γύρω τους, ενδεχομένως κάποια από αυτά να έχουν και γενικευμένο φόβο και ανησυχία με το άγνωστο. Εκτεταμένη συζήτηση στη βιβλιογραφία για το βαθμό στον οποίο η φύση επηρεάζει ή η ανατροφή την ιδιοσυγκρασία του παιδιού (nature vs nurture).

Πολλές μελέτες λένε ότι τα παιδιά εισέρχονται σ’ αυτό τον κόσμο με ένα ταμπεραμέντο , ιδιοσυγκρασία , προσωπικότητα που τους ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή συνεπώς ο οδοντίατρος πρέπει να συμβαδίσει με την εκάστοτε ιδιοσυγκρασία.

Εξωτερικοί παράγοντες

Πληθώρα μελετών συσχέτισε τη γονική ανησυχία με την ανησυχία του παιδιού, δίνονται λάθος πληροφορίες από τραυματικές δικές τους εμπειρίες

•      Berggren & Meynert , Moore, Veerkamp et al 2002

Οδοντιατρικός φόβος παρατηρήθηκε και σε παιδιά μεταναστών που αισθάνονται κοινωνική ανασφάλεια και πρόσφυγες. Μελέτες σε Σουηδία και Νορβηγία απέτυχαν να συσχετίσουν κοινωνικο-οικονομικό status και οδοντιατρικό φόβο.

Δεν υπάρχει πλέον η αυθεντία που εμπνέουν οι ενήλικες τα παιδιά αμφισβητούν συχνά κάθε μορφή αυθεντίας με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν μια φιγούρα εξουσίας όπως ο οδοντίατρος.

Η αίσθηση του πόνου μπορεί να κοστίσει στον παιδοοδοντίατρο την διακοπή της θεραπείας εκ μέρους του παιδιού.

•      Όπως ορίζεται από την Διεθνή ένωση για την Μελέτη του Πόνου, πόνος είναι μια δυσάρεστη εμπειρία που προκαλείται από την καταστροφή κάποιου ιστού ή την  απειλή μιας τέτοιας καταστροφής.

•      Οι έννοιες άγχος και πόνος είναι στενά συνδεδεμένες αλλά στο παιδικό μυαλό συχνά συγχέονται (σε μικρές ηλικίες).

•      Τα παιδιά ανάλογα με την ωριμότητά τους μπορεί να θεωρούν πόνο

•      Αίσθηση άγχους

•      Ηχητικό ερέθισμα.

 

ΚΛΕΙΔΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

1)Χτίσιμο σχέσης εμπιστοσύνης.
2)Αίσθηση ελέγχου.

3) Καθόλου ή ελάχιστο ερέθισμα πόνου .

4) ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ.

Καθοριστικοί παράγοντες για την επιτυχή διεξαγωγή της συνεδρίας είναι

•      Περιβάλλον

•      Οδοντιατρική ομάδα

•      Οδοντίατρος

Στην ιστοσελίδα της AAPD αναφέρονται τα εξής:

Το  οδοντιατρικό προσωπικό στο παιδοοδοντιατρείο  μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καθοδήγηση της συμπεριφοράς. Η γραμματέας έχει την πρώτη επαφή με τον γονέα, συνήθως μέσω μιας τηλεφωνικής συνομιλίας. Οι πληροφορίες που παρέχονται στη μητέρα πριν από ένα ραντεβού θα βοηθήσουν στη διαμόρφωση επικοινωνίας με εκείνη καθώς και με το παιδί στην πρώτη επίσκεψη. Το διαδίκτυο και επαγγελματικές  ιστοσελίδες είναι άριστοι τρόποι για την εισαγωγή των γονέων και συνεπώς των ασθενών στην φιλοσοφία του παιδοοδοντιάτρου και μπορεί να απαντήσει ερωτήσεις που βοηθούν να καθησυχάσει τους φόβους τους.

 Επιπλέον, η γραμματέας είναι συνήθως το πρώτο μέλος του προσωπικού που το παιδί συναντά οπότε παίζει καθοριστική σημασία το καλωσόρισμά της για την άνεση του παιδιού.
Η συμπεριφορά του προσωπικού είναι μια επέκταση του οδοντιάτρου από την άποψη της χρησιμοποιώντας επικοινωνιακές τεχνικές κατευθύνσεις συμπεριφοράς. Ως εκ τούτου, τις επικοινωνιακές τους ικανότητες είναι πολύ σημαντικές. Η οδοντιατρική ομάδα θα πρέπει να εργαστεί από κοινού με τον οδοντίατρο στην επικοινωνία με τους γονείς και τους ασθενείς. Ενθαρρύνονται όλα τα οδοντιατρικά τα μέλη της ομάδας να επεκτείνουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους στο behavior management με την ανάγνωση οδοντιατρικής βιβλιογραφίας να παρακολουθώντας σεμινάρια δια βίου μάθησης.

Συμπεριφορά Οδοντίατρος
Οι επικοινωνιακές δεξιότητες του οδοντιάτρου να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη  guidance. Η επικοινωνιακή συμπεριφορά των οδοντιάτρων είναι ένας σημαντικός παράγοντας στο patient satisfaction. O Οδοντίατρος έχει αναφερθεί σε μελέτες για την ικανοποίηση των γονέων ότι συσχετίζεται με χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης του γονέα όταν κάνει  βιαστικό πέρασμα από ραντεβού σε ραντεβού, δεν αφιερώνει χρόνο για να εξηγήσει τις διαδικασίες, βγάζει τους γονείς από την αίθουσα, και γενικά δεν έχουν υπομονή.

Έτσι καθοριστικό ρόλο για την επιτυχή είσοδο του παιδιού στο οδοντιατρείο είναι ο φιλικός χώρος που συναντά

•      Πρέπει να νιώσει άνετα

•      Να του θυμίσει το σπίτι του, την καθημερινότητά του

•      Χώρος με παιχνίδια, ηλεκτρονικά, βιβλιοθήκη για όλες τις ηλικίες

•      Μουσική

•      Ωραία μυρωδιά

•      Ιατρείο μέσα πίνακες  με παιδικό θέμα

 

Αμέσως μετά την πρώτη εικόνα του χώρου σημαντική είναι η ευχάριστη γνωριμία με το προσωπικό του ιατρείου. Το προσωπικό οφείλει να είναι ευχάριστο, χαμογελαστό  και ζεστό, έμπειρο και να διακατέχεται από αυτοπεποίθηση για αυτό που έχει να κάνει. Τα παιδιά έχουν μια εκπληκτική ικανότητα να αντιλαμβάνονται τα κρυμμένα συναισθήματα . οι ρόλοι πρέπει να είναι διακριτοί σχετικά με το ποιος κλείνει τα ραντεβού, για πόση ώρα και ποιος διαχειρίζεται τα οικονομικά. Η δουλειά της βοηθού είναι σημαντική τόσο λόγω της προσεκτικής εργαλειοδοσίας για φειδώ χρόνου, γιατί με τα παιδιά δεν υπάρχουν περιθώρια αργοπορίας , αλλά και λόγω διευθέτησης των ραντεβού του χώρου αναμονής. Όταν έρθει η ώρα ο οδοντίατρος να γνωρίσει τον μικρό ασθενή πρέπει να είναι θετικά προδιατεθειμένος, πάντα ζεστός και χαμογελαστός και η αρετή που φαίνεται να κυριαρχεί στους παιδοοδοντιάτρους είναι η ενσυναίσθηση. Η εκπαίδευσή του πρέπει να είναι όσο πιο πρόσφατα ενημερωμένη γίνεται και το θεραπευτικό σχέδιο που προτείνει να έχει quality assessment . Σε σχέση με το παιδί πρέπει να αποζητά την επικοινωνία και να φροντίζει να την εξασφαλίζει με κάθε μέσο και τεχνική. Φρόνιμο είναι έχει αυτοπεποίθηση και εμπειρία και να είναι ευπροσάρμοστος είτε σε αλλαγή του σχεδίου θεραπείας είτε σε αλλαγή τεχνικής συμπεριφοράς και πρέπει να θέτει τα όρια στη συμπεριφορά του παιδιού από την αρχή. Δεν είναι σωστό να λέει ψέματα γιατί θα αποτύχει να χτίσει την σχέση εμπιστοσύνης. Έτσι ξεκινώντας από την αίθουσα αναμονής ένας ενδεικτικός αλγόριθμος είναι :

•      Με χαμηλή φωνή το συναντά στην αίθουσα αναμονής

•      Γνωριμία από το ίδιο ύψος

•      Συγκέντρωση στο παιδί

•      Επιτρέπει να πάει τουαλέτα

•      Προσφέρει το χέρι για να πάνε μέσα

•      Εξηγεί καρέκλα, εξοπλισμό

•      Λέει αλήθεια στα childrenesse

•      Ξεκινάει αργά

•      Είναι ευγενικός κατανοητός

•      Θετική ενέργεια

•      Μικρές to the point προτάσεις

ΠΡΟΣΟΧΗ απαιτείται σε μία από τις σημαντικότερες αρετές του παιδοοδοντιάτρου , την ενσυναίσθηση η οποία είναι η ενεργός εκτίμηση της συναισθηματικής εμπειρίας του άλλου.

ΠΡΟΣΟΧΗ δίνεται στην ευελιξία που απαιτείται στη χρήση του εκάστοτε λεξιλογίου το οποίο είναι αντίστοιχο με την πνευματική κατάσταση στην κάθε ηλικία.

•      Ακόμη ένα σημείο που απαιτεί προσοχή , όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, είναι η απουσία ή ελαχιστοποίηση του πόνου. Πιο συγκεκριμένα , Είναι σημαντικό ο οδοντίατρος να επιλέξει ο ασθενής να εισαχθεί στη φάση αποκατάστασης με αρκετά ραντεβού που δεν θα του προκαλέσουν πόνο και θα έχει προηγηθεί η εκπαίδευσή του για την αντιμετώπιση του πόνου.

•      Στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να αποφευχθεί

•      (υπερώια) ανακοινώνεται πιο πριν για να μην υπάρχει αρνητική έκπληξη στη συνεδρία.

•      Έτσι αυξάνεται η προβλεψιμότητα και ο έλεγχος

Και χτίζεται η σχέση εμπιστοσύνης.

  

Σημαντική βοήθεια στην άνεση του μικρού ασθενούς προσφέρουν τα ειδικά εργαλεία και εξοπλισμός του παιδοοδοντιατρείου.

Συγκεκριμένα:

Απομονωτήρας, αρπάγη .

Στοματοδιαστολέας

Μικρές χειρολαβές και αντίστοιχα μικρές εγγλυφίδες

Μικρά μεγέθη εργαλείων και χρωματιστά.

REFERENSES

1.AAPD Guideline on Behavior Guidance for the PediatricDental Patient

2.Gale EN, Carlsson SG, Eriksson A, Jontell M. Effects of dentists’ behavior on patients’ attitudes. AmDent Assoc 1984;109(3):444-6.

3.Schouten BC, Eijkman MA, Hoogstraten J. Dentists’ and patients’ communicative behavior and their satisfaction with the dental encounter. Community Dent Health 2003;20(1):11

4.Cammeron, Widmer. Handbook of Pediatric Dentistry, Σελ. 20-29

   5.Klingberg G, Raadal M. Behavior management problems in children and adolescents. Chapter 4, In Koch, Poulsen, σελ. 53-70.

   Wright G, Nonpharmacologic management of children’s behaviors, Chapter 3 in McDonald et al., σελ: 33-49.

   6.Pinkham J. Patient Management, Chapter 23 in Pinkham et al, σελ 394-412.