ΚΑΤΑΓΜΑ
ΑΔΑΜΑΝΤΙΝΗΣ ΟΔΟΝΤΙΝΗΣ ΧΩΡΙΣ ΕΜΠΛΟΚΗ ΠΟΛΦΟΥ
Τα κατάγματα αδαμαντίνης οδοντίνης αποτελούν
το 1/3 όλων των καταγμάτων . Συμβαίνουν στους άνω κεντρικούς τομείς συνηθέστερα
. Τα κατάγματα έχουν σαν αποτέλεσμα την έκθεση των οδοντινοσωληναρίων στο στοματικό
περιβάλλον. Η αποκάλυψη της οδοντίνης προκαλεί πόνο στο κρύο, ζεστό, μάσηση. Η
ένταση είναι ανάλογη της εκτεθειμένης επιφάνειας. Έχει βρεθεί πως η αποκάλυψη
ενός τετραγωνικού χιλιοστού της οδοντίνης προκαλεί ταυτόχρονα αποκάλυψη
20000-45000 οδοντινοσωληναρίων. Τα αποκαλυμμένα σωληνάρια είναι ο δίαυλος
επικοινωνίας των μικροβίων, των θερμικών και άλλων ερεθισμάτων με τον πολφό. Η
φλεγμονώδης κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση ή σχηματισμό δευτερογενούς
οδοντίνης.
Διάγνωση
Επίκρουση: ευαισθησία
Κινητικότητα : φυσιολογική
Τεστ ζωτικότητας: ζωντανό
1.
Ακτινογραφικός έλεγχος: ακτινογραφία
με τον κώνο σε γωνία 90 μοιρών
2.
ακτινογραφία σύγκλισης
3.
ακτινογραφία με τον κώνο τοποθετημένο σε πιο εγγύς ή
άπω θέση σε σχέση με την πρώτη.
Πρόγνωση
Εξαρτάται από το βαθμό διάπλασης της ρίζας,
την έκταση του κατάγματος, αν συνυπάρχει με κάκωση των περιοδοντικών ιστών και
από το χρόνο που μεσολάβησε από το κάταγμα μέχρι την αποκατάσταση και από την
ποιότητα της αποκατάστασης . Μακροπρόθεσμες κλινικές
μελέτες με απάντηση για την
πρόγνωση ζωτικότητας του πολφού σε κάταγμα στην αδαμαντίνη
^ οδοντίνη είναι
λίγες, αλλά δείχνουν πως εφ 'όσον δεν υπάρχει ταυτόχρονη περιοδοντική βλάβη και έχει γίνει σωστή έμφραξη έχουν καλή πρόγνωση η οποία
αγγίζει 94-98%. Ο Ravn αναφέρει
ένα χαμηλότερο επιπολασμό (τόσο χαμηλό όπως 75%) λαμβάνοντας υπόψη την
ώρα που μεσολάβησε μέχρι την αποκατάσταση και την έκταση της εκτεθειμένης
οδοντίνης. Ενασβεστιώδης εκφύλιση του πολφού εμφανίστηκε σε 0,2-0,5%. Το 2000 ο
Andreassen και οι συνεργάτες του σε μελέτη που έκαναν σε κατάγματα
μύλης μετά από 17 χρόνια σε 455 άτομα έδειξαν πως ακόμα και κατάγματα μύλης
χωρίς εμπλοκή πολφού η συνοδή εξάρθρωση ανεβάζει το ποσοστό νέκρωσης από 0% σε
28% .
Επανέλεγχος
Συστήνεται κλινική εξέταση σε 6-8 εβδομάδες και σε ένα χρόνο από τον
τραυματισμό.
Στον επανέλεγχο σημεία που
αξιολογούνται ως θετική έκβαση είναι:
1.
Ασυμπτωματικό δόντι με θετική αντίδραση στις δοκιμασίες ζωτικότητας και
συνέχιση της διάπλασης της ρίζας εάν επρόκειτο για δόντι με μη-ολοκληρωμένη
διάπλαση ρίζας
2.Θετική αντίδραση στα τεστ
ζωτικότητας ( μπορεί να θεωρείται ψευδώς αρνητική αντίδραση εως τους 3 μήνες
από το τραύμα)
3.Θετική αντίδραση στα τεστ
ζωτικότητας. Κανένα δείγμα περιακρορριζικής αλλοίωσης
Θεραπεία:
Η αποκατάσταση που πραγματοποιείται συνήθως
είναι η αποκατάσταση ομάδας με σύνθετη ρητίνη ως θεραπεία εκλογής, συγκόλληση
κατεαγότος τμήματος και ολοκεραμική ή μεταλλοκεραμική στεφάνη.
Σύνθετη
Ρητίνη
Η γκάμα των υλικών σε διαφάνεια και
αδιαφάνεια τόσο στην αδαμαντίνη όσο και στην οδοντίνη που προσφέρονται σήμερα
μας βοηθούν να αποδώσουμε την καλύτερη αισθητική που απαιτείται στην αισθητική
ζώνη. Χρησιμοποιείται ή μήτρα κελολουίτη ή
τεχνική διαστρωμάτωσης.
Επανασυγκόλληση
Πλεονεκτήματα
Απόδοση μορφολογίας
Φθείρεται όσο τα υπόλοιπα δόντια μακροχρόνια
ούτε προσρροφώνται χρωστικές
Χαμηλό κόστος, λιγότερος χρόνος παρασκευής.
Μέση λύση μέχρι ενηλικίωση για ολοκεραμική
στεφάνη
Τεχνικές
Κατά την επανασυγκόλληση των κατεαγόντων τμημάτων των δοντιών στόχος είναι
να επιτευχθεί κατά το δυνατόν άριστη αισθητική μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα
αλλά και μακροχρόνια συγκράτηση. Οι κυριότερες από τις τεχνικές αυτές είναι:
1.
η τεχνική της λοξοτόμησηςτου δοντιού και του
κατεαγόντος τμήματος
2.
η τεχνική της ευρείας λοξοτόμησης μετά την
επανασυγκόλληση
3.
η κατασκευή στη γραμμή του κατεαγόντος ορίου τοξοειδούς
λοξοτόμησης μετά τη συγκόλληση
4.
η παρασκευή
σχισμής σχήματος V στην
αδαμαντίνη εσωτερικά
5.
η παρασκευή
εσωτερικής αύλακας στην οδοντίνη
6.
η απλή συγκόλληση των κατεαγόντων τμημάτων
7.
ο συνδυασμός των παραπάνω τεχνικών
Υλικό εκλογής για την συγκόλληση
θεωρείται η σύνθετη ρητίνη.
Στην τεχνική της λοξοτόμησης του δοντιού και του κατεαγόντος τμήματος η
προετοιμασία των δύο τμημάτων γίνεται πριν την επανασυγκόλληση. Η λοξοτόμηση
αυτή προτείνεται να γίνεται με γωνία 45 μοιρών σε ένα εύρος 1.5-2 χιλιοστών . Η
συγκράτηση του τμήματος με αυτήν την τεχνική θεωρείται η καλύτερη λόγω της
καλύτερης επίδρασης του αδροποιητικού οξέως όταν τα πρίσματα της αδαμαντίνης
είναι κάθετα. Ωστόσο η διαδικασία αυτή είναι αρκετά δύσκολη και είναι πιθανόν
μα χαθεί η ακριβής εφαρμογή των τμημάτων. Για να αποφευχθεί η εμφάνιση της
σύνθετης ρητίνης προστομιακά προτείνεται η λοξοτόμηση της αδαμαντίνης εξωτερικά
υπερώια και εσωτερικά παρειακά .Ακόμα η λοξοτόμηση μπορεί να γίνει σε δεύτερο
χρόνο μετά την επανασυγκόλληση και εφόσον παραμένει αισθητικό πρόβλημα. Στην
περίπτωση αυτή προτείνεται η λοξοτόμηση σε βάθος 0.3 χιλ και σε έκταση 2.5 χιλ
ακρορριζικότερα και μυλικότερα της γραμμής του κατάγματος.
Μια άλλη τεχνική που χρησιμοποιείται είναι η κατασκευή στη γραμμή του
κατάγματος ορίου τοξοειδούς λοξοτόμησης μετά τη συγκόλληση. Με την τεχνική αυτή
επιτυγχάνεται η διατήρηση της ακριβούς εφαρμογής των κατεαγόντων τμημάτων.
Ωστόσο αν και η βραχυπρόθεσμη αισθητική με την τεχνική αυτή μπορεί να είναι
άριστη, η τοποθέτηση σύνθετης ρητίνης παρειακά μακρυπρόθεσμα μπορεί να
προκαλέσει αισθητικό αποτέλεσμα.
Μια άλλη τεχνική που έχει προταθεί είναι η κατασκευή ορίου chamfer μόνο υπερώια και όχι
κυκλοτερώς. Έτσι έχουμε καλύτερη αισθητική.
Ακόμα έχουν προταθεί μέθοδοι για την αύξηση της συγκράτησης του
κατεαγόντος τμήματος, όπως για παράδειγμα η παρασκευή σχισμής σχήματος V στην αδαμαντίνη εσωτερικά.
Στην κλινική πράξη αυτό είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί, λόγω του μικρού
πάχους της αδαμαντίνης.
Αν η προσαρμογή των τμημάτων του
δοντιού είναι ακριβής μπορεί να γίνει μόνο μια μικρή διόρθωση των ατελειών της
αδαμαντίνης και συγκόλληση τους. Η τεχνική αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι εφόσον
δεν τροποποιείται καθόλου η θέση των
τμημάτων των δοντιού έχει άψογο αισθητικό αποτέλεσμα.
Σημαντικός παράγοντας κατά την επανασυγκόλληση του κατεαγόντος τμήματος
είναι η συγκράτηση του τμήματος με ραβδίο γουταπέρκας ή συγκολλητικό κερί ώστε
να εξασφαλίζεται η ακριβής και επαναλήψιμη εφαρμογή του. Για αυτό το λόγο έχει
προταθεί η χρήση οδηγού σιλικόνης και η ακινητοποίηση του κατεαγόντος τμήματος
σε οδηγό από θερμοπλαστικό υλικό.
Μακροβιότητα
Ακόμα δεν έχουν γίνει πολυετείς μελέτες για να δούμε την
μακροβιότητά τους. Ο Adreassen το 1995 βρήκε πως στα 7 χρόνια
25% διατήρηση της συγκόλλησης. Τα κατάγματα μύλης δοντιών μπορούν να
κατανεμηθούν με βάση την διεύθυνση τους σε οριζόντια, κάθετα και λοξά. Τα λοξά
κατάγματα μπορεί να είναι είτε με ακρορριζική κατέυθυνση από παρειακά προς
γλωσσικά είτε με ακρορριζική κατεύθυνση από γλωσσικά προς παρειακά. Σύμφωνα με
μελέτη των Stokes και Hood (1993) το 80% των τομέων
σπάνε με φορά από παρειακά προς γλωσσικά σε ακρορριζική κατεύθυνση. Η
επανασυγκόλληση σύμφωνα με άλλη μελέτη έχει μεγαλύτερη επιτυχία όταν η γραμμή του κατάγματος είναι με ακρορριζική
κατεύθυνση από γλωσσικά προς παρειακά ώστε να υπάρχει οδοντική στήριξη του
κατεαγόντος τμήματος στις δυνάμεις παρειακής κατεύθυνσης (οριζόντιας) σαν αυτές
που ασκούνται κατά την κοπή της τροφής.
Κλινικά η πρόγνωση της αποκατάστασης εξαρτάται από το υλικό και την
τεχνική που θα ακολουθηθεί, αό τον τύπο σύγκλησης κατά Angle, από την ηλικία του ασθενή, τη
σωστή επιλογή περιστατικού και από την εμπειρία του κλινικού.
Βιβλιογραφία
1.
Γ. Γκαβέλα, Χ.Ραχιώτης, Γ. Μουντούρης, Επανασυγγόληση
Κατεαγόντων τμημάτων δοντιών. Υλικά, τεχνικές και κλινικοί παράγοντες επιτυχίας
ή αποτυχίας. Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 54:245-253, 2010
2.
Flores
MT, Andersson L, Andreasen JO, Bakland LK, Malmgren B, Barnett F, Bourguignon
C, DiAngelis A, Hicks L, Sigurdsson A, Trope M, Tsukiboshi M, von Arx T.
Guidelines for the management of traumatic dental injuries. I. Fractures and
luxations of permanent teeth, Dental Traumatology 2007
3.
Olsburgh S, JacobyT, Krejci Crown fractures
in the permanent dentition: pulpal and
restorative considerations, Crown fractures in the permanent dentition: pulpal
and restorative considerations. Dental Traumatology 2002; 18: 103–115
4. Robertson A, Andreasen FM, Andreasen JO.
Long-term prognosis of crown-fractured permanent incisors. The effect of stage
of root development and associated luxation injury.Int J Paediatr Dent 2000;10:191-9.
5. Guideline on management of acute dental
trauma. American Academy
6. Robertson A, Andreasen FM, Andreasen
JO.Incidence of pulpnecrosis subsequent to pulp canal obliteration from trauma
of permanent incisors. J Endod 1996;22:557-60
7.
IADT
8. Zerman N, Cavalileri G. Traumatic injuries to permanent incisors. Endod
Dent Traumatol 1993;9:61-4.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου